Palyatif bakım nedir?
Yaşamı tehdit eden hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan problemlerle karşılaşan hasta ve ailede; ağrının ve diğer problemlerin, erken tanılama ve kusursuz bir değerlendirme ile fiziksel, psikososyal ve spiritüel gereksinimlerin karşılanması yoluyla acı çekmenin önlenmesi ve hafifletilmesine yönelik uygulamaların yer aldığı ve yaşam kalitesini geliştirmenin amaçlandığı bir yaklaşım" dır.
(DSÖ 2006 tanımı)
Palyatif bakımda amaç
Kişinin hayatına yıllar eklemek , değil , yıllarına hayat eklemek.
- Ağrı ve diğer rahatsız edici semptomların giderilmesini sağlar
- Yaşamı desteklemekle birlikte ölümü de doğal bir süreç olarak algılar
- Ölümü hızlandırma ya da erteleme amacı taşımaz
- Hasta bakımının psikososyal ve ruhani yönlerini fiziksel bakıma entegre eder
- Hastaların son ana kadar mümkün olduğunca aktif bir yaşam sürmelerinde destek sağlar
- Hasta yakınlarına hastalık süreci ve sonrasında kendi yas süreciyle başa çıkabilmelerinde destek sağlar
- Gerektiğinde yas dönemi danışmanlığı da dahil olmak üzere hasta ve yakınlarının gereksinimlerinin karşılanmaında ekip yaklaşımını kullanır
- Yaşam kalitesini arttırır ve aynı zamanda hastalık sürecini olumlu etkileyebilir
- Hastalık sürecinin erken evrelerinde ; KT ve RT gibi yaşam süresini uzatmayı hedefleyen tedavilerle birlikte kullanılabilir; klinik komplikasyonların daha iyi anlaşılması ve yönetilmesini sağlar
Palyatif bakım hasta kabulu
- Terminal dönem kanser hastaları
- Terminal dönem olmasa dahi kronik ağrısı olan kanser hastaları
- Beslenme yetersizliği olan hastalar
- Evinde ya da hastanede NIV kullanan ,akut problemi olmayan KOAH hastaları
- Nörolojik hastalıklar ( demans, post resustasyon ve CVO ya bağlı kronik bakım hastaları)
- Protein enerji alımı çeşitli nedenlerle malnutrisyonda olan hastalar
- Basınç yarası açılmış hastalar
Palyatif bakımda yöntem
Palyatif bakım, hastadan bilgi alıp fiziksel bir muayene yaptıktan sonra rahatsızlık veren belirtilerin nerden kaynaklandığını araştırmadan ya da bu belirtilere sebep olan şeyi tedavi etmeden, sadece belirtilerin azaltılmasını ya da yok edilmesini ifade eder. Mesela, bir palyatif bakım ekibi nefes darlığı ve nefes alırken acı duyma gibi belirtileri, ister akciğer kanserinden kaynaklanıyor olsun, ister zatürre, anjin ya da başka bir hastalıktan, aynı şekilde ele alıp rahatsızlığı gidermeye çalışır. Hastaya ne rahatsızlık duyduğunu sorup fiziksel muayenesini yapmak hemen her durumda belirtilerin giderilmesine yetecek kadar bilgi sağlar, ayrıca akciğer filmi çekilmesine ya da başka testler yapılmasına gerek duyulmaz. Çünkü, hasta bu hastalığı için tedavi görmekteyse, palyatif bakımından beklenen tek şey sıkıntı veren belirtilerin ortadan kaldırılmasıdır; eğer söz konusu hasta için bu belirtilere sebep olan hastalığın tedavisinin artık mümkün olmadığı biliniyorsa, palyatif bakım ekibinden beklenen tek şey yine aynı şekilde belirtilerin ortadan kaldırılmasıdır.